Przeciwciała przeciwtarczycowe (anty-TPO) - normy, badania i interpretacja wyników

Joanna Lewandowska-Bieniek

Dietetyk, diagnosta laboratoryjny i fitoterapeuta w jednym! Jej pasją jest szeroko pojęte zdrowie, które wspiera dietą oraz ziołami.

Data publikacji

6/18/2025

Co to jest anty-TPO?

Przeciwciała przeciwtarczycowe są to autoprzeciwciała skierowane przeciwko tyreoglobulinie (anty-TGB), jodowanej glikoproteinie obecnej w koloidzie wypełniającym pęcherzyki tarczycowe, oraz przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej (TPO), kluczowemu enzymowi biosyntezy hormonów tarczycy (przeciwciała anty-TPO).

Obecność przeciwciał przeciwtarczycowych stwierdza się w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy (przewlekłe zapalenie tarczycy z naciekami limfocytowymi), najczęściej jest to choroba Hashimoto: przeciwciała anty-TPO występują w 90% przypadków tej choroby w początkowym stadium.

Choroba Hashimoto występuje najczęściej u kobiet między 30. a 60. rokiem życia. W przebiegu choroby rozwija się wole o umiarkowanych rozmiarach, bez odczynu zapalnego, obojętne, przynajmniej na początku choroby. Przeciwciała przeciwtarczycowe w surowicy osiągają wysokie miana (nawet > 1:10 000). W badaniu USG stwierdza się nąjczęściej obszary hipoechogenne rozsiane „w krateczkę” w całym gruczole. Powolna ewolucja choroby prowadzi do niedoczynności tarczycy w 80% przypadków. U kobiety ciężarnej występowanie przeciwciał anty-TPO stanowi wskazanie do poszukiwania przeciwciał anty-TSH, aby zapobiec dysfunkcji tarczycy u noworodka.

Oznaczanie miana przeciwciał przeciw tyreoglobulinie w przypadku raka tarczycy jest konieczne, ponieważ służy do walidacji oznaczenia tyreoglobuliny, wykonywanego w celu wykrycia wznowy po leczeniu operacyjnym. Obecność przeciwciał anty-TBG może zakłócać to oznaczenie.

Kto powinien wykonać badanie?

  • Każdy, kto chce zadbać o swoje zdrowie (raz na 2-3 lata),
  • Osoby, które mają lub miały w rodzinie przypadki chorób tarczycy,
  • Pacjenci z chorobami tarczycy,
  • Osoby z nadwagą i otyłością,
  • Osoby, które zaobserwowały u siebie zaparcia, spowolnienie, obrzęki, zwiększenie masy ciała, osłabienie, zmiany skórne, rozdwajanie się paznokci i włosów, cierpiące na częste uczucie zimna,
  • Osoby, które zaobserwowały u siebie uderzenia gorąca, nadmierną potliwość,
  • Osoby cierpiące na częste biegunki,
  • Osoby z zaburzeniami pracy serca,
  • Osoby, które zaobserwowały u siebie niepokój, pobudzenie, podenerwowanie,
  • Osoby, które zaobserwowały u siebie wytrzeszcz oczu,
  • Osoby chorujące na raka tarczycy w celu monitorowania leczenia,
  • Osoby z podejrzeniem chorób tarczycy, gdy FT3 i FT4 jest prawidłowe, a stężenie TSH obniżone,
  • Osoby planujące ciążę lub mające za sobą poronienia,
  • Kobiety po porodzie (w 5–10% przypadków rozwija się poporodowe zapalenie tarczycy, zwłaszcza u kobiet z dodatnimi anty-TPO),
  • Osoby z innymi chorobami autoimmunologicznymi np. cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), celiakia, toczeń,
  • Przed leczeniem interferonem, amiodaronem lub litem (te leki mogą wywołać lub zaostrzyć chorobę autoimmunologiczną tarczycy).

Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!

button (8).png

Google 2.png

Kiedy i jak często wykonywać badanie anty-TPO?

  1. Przy podejrzeniu choroby autoimmunologicznej tarczycy:
  • Gdy TSH lub FT4 są nieprawidłowe
  • Przy objawach niedoczynności (Hashimoto) lub nadczynności (Gravesa-Basedowa)
  1. Przed ciążą lub w jej trakcie:
  • Wysokie anty-TPO zwiększa ryzyko poronienia, niedoczynności w ciąży i poporodowego zapalenia tarczycy
  1. Przy współistniejących chorobach autoimmunologicznych:
  • Cukrzyca typu 1, RZS, celiakia, toczeń
  1. Przy niepłodności lub zaburzeniach cyklu:
  • Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy może zakłócać gospodarkę hormonalną
  1. Przed rozpoczęciem terapii lekami mogącymi uszkodzić tarczycę, np. amiodaron, lit, interferon.

Jak często badać anty-TPO?

Zazwyczaj wystarczy raz:

  • Jeśli anty-TPO jest ujemne (w normie), nie trzeba go powtarzać, chyba że pojawią się nowe objawy lub zmiany w TSH
  • Jeśli wynik jest dodatni (podwyższony), nie monitoruje się go rutynowo, ponieważ nie zmienia się on dynamicznie, a wysoki poziom może się utrzymywać latami, niezależnie od leczenia.

Wyjątki – kiedy można rozważyć powtórzenie:

  • W ciąży lub po porodzie (ryzyko poporodowego zapalenia tarczycy),

  • W badaniach naukowych lub specjalistycznych ocenach ryzyka,

  • Gdy lekarz ocenia progresję choroby u pacjenta z niewyjaśnionym przebiegiem.

Badanie anty-TPO powinno być zawsze interpretowane razem z badaniem USG tarczycy w celu oceny sytuacji klinicznej pacjenta.

Jak się przygotować do badania anty-TPO?

Przed pobraniem krwi:

• Pacjent nie musi być na czczo, badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłku.

• Jeśli pacjent bierze lewotyroksynę (Euthyrox, Letrox) – może ją przyjąć jak zwykle rano.

• Nie ma znaczenia faza cyklu menstruacyjnego - kobiety mogą wykonywać badanie w dowolnym dniu cyklu.

• Suplementy zawierające biotynę należy odstawić minimum 7 dni przed badaniem.

Czynniki, które mogą mieć wpływ na wynik badania anty-TPO?

Leki: preparaty zawierające biotynę.

Normy i interpretacja wyników badania anty-TPO

Orientacyjnie wartości prawidłowe wynoszą:

  • Osoby dorosłe: anty-TPO < 35 jm./ml.

Przeciwciała przeciwtarczycowe występują w niskich mianach u 5-10% osób zdrowych, a częstość ich występowania wzrasta z wiekiem.

Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy wyników badania anty-TPO

  1. Choroba Gravesa i Basedowa ↑
  2. Choroba Hashimoto ↑
  3. Poporodowe zapalenie tarczycy ↑
  4. Bezboleśne (nieme) zapalenie tarczycy ↑
  5. Cukrzyca typu 1 ↑
  6. Celiakia ↑
  7. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) ↑
  8. Toczeń (SLE) ↑
  9. Obciążenie rodzinne chorobami tarczycy ↑
  10. Niepłodność lub nawracające poronienia ↑
  11. Zespół Downa i Turnera ↑
  12. Wiek >60 lat ↑
  13. Guzy tarczycy ↑

Czy wiesz, że...

Przeciwciała anty-TPO są mało swoiste. Ich obecność stwierdza się w chorobach autoimmunolo-gicznych, nieobejmujących tarczycy (SLE, cukrzyca), zapaleniu wątroby typu C, sarkoidozie, raku piersi oraz u pacjentek, u których w rodzinie w poprzednich pokoleniach występowało autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.

Powiązane badania – co jeszcze warto zbadać?

  1. TSH
  2. fT3
  3. fT4
  4. anty-TG
  5. TRAB
  6. Prolaktyna

Sprawdź, jakie badania warto wykonać razem z badaniem poziomu anty-TPO!

Artykuły powiązane z badaniem

Diagnostyka chorób tarczycy

Badania laboratoryjne w ciąży

Aby pośpiech związany z dotarciem do laboratorium nie wpłynął na wyniki badań, zachęcamy do skorzystania z pobrania krwi lub wymazu w domu za pomocą aplikacji Home Lab.

button (5).png

Nasze kanały dostępu socialmedia

icon-blue-facebook.svg
logo-blue-instagram.svg
logo-blue-tiktok.svg
logo-blue-linkedin.svg