Co to jest anty-TPO?
Przeciwciała przeciwtarczycowe są to autoprzeciwciała skierowane przeciwko tyreoglobulinie (anty-TGB), jodowanej glikoproteinie obecnej w koloidzie wypełniającym pęcherzyki tarczycowe, oraz przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej (TPO), kluczowemu enzymowi biosyntezy hormonów tarczycy (przeciwciała anty-TPO).
Obecność przeciwciał przeciwtarczycowych stwierdza się w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy (przewlekłe zapalenie tarczycy z naciekami limfocytowymi), najczęściej jest to choroba Hashimoto: przeciwciała anty-TPO występują w 90% przypadków tej choroby w początkowym stadium.
Choroba Hashimoto występuje najczęściej u kobiet między 30. a 60. rokiem życia. W przebiegu choroby rozwija się wole o umiarkowanych rozmiarach, bez odczynu zapalnego, obojętne, przynajmniej na początku choroby. Przeciwciała przeciwtarczycowe w surowicy osiągają wysokie miana (nawet > 1:10 000). W badaniu USG stwierdza się nąjczęściej obszary hipoechogenne rozsiane „w krateczkę” w całym gruczole.
Powolna ewolucja choroby prowadzi do niedoczynności tarczycy w 80% przypadków.
U kobiety ciężarnej występowanie przeciwciał anty-TPO stanowi wskazanie do poszukiwania przeciwciał anty-TSH, aby zapobiec dysfunkcji tarczycy u noworodka.
Oznaczanie miana przeciwciał przeciw tyreoglobulinie w przypadku raka tarczycy jest konieczne, ponieważ służy do walidacji oznaczenia tyreoglobuliny, wykonywanego w celu wykrycia wznowy po leczeniu operacyjnym. Obecność przeciwciał anty-TBG może zakłócać to oznaczenie.
Kto powinien wykonać badanie?
- Każdy, kto chce zadbać o swoje zdrowie (raz na 2-3 lata),
- Osoby, które mają lub miały w rodzinie przypadki chorób tarczycy,
- Pacjenci z chorobami tarczycy,
- Osoby z nadwagą i otyłością,
- Osoby, które zaobserwowały u siebie zaparcia, spowolnienie, obrzęki, zwiększenie masy ciała, osłabienie, zmiany skórne, rozdwajanie się paznokci i włosów, cierpiące na częste uczucie zimna,
- Osoby, które zaobserwowały u siebie uderzenia gorąca, nadmierną potliwość,
- Osoby cierpiące na częste biegunki,
- Osoby z zaburzeniami pracy serca,
- Osoby, które zaobserwowały u siebie niepokój, pobudzenie, podenerwowanie,
- Osoby, które zaobserwowały u siebie wytrzeszcz oczu,
- Osoby chorujące na raka tarczycy w celu monitorowania leczenia,
- Osoby z podejrzeniem chorób tarczycy, gdy FT3 i FT4 jest prawidłowe, a stężenie TSH obniżone,
- Osoby planujące ciążę lub mające za sobą poronienia,
- Kobiety po porodzie (w 5–10% przypadków rozwija się poporodowe zapalenie tarczycy, zwłaszcza u kobiet z dodatnimi anty-TPO),
- Osoby z innymi chorobami autoimmunologicznymi np. cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), celiakia, toczeń,
- Przed leczeniem interferonem, amiodaronem lub litem (te leki mogą wywołać lub zaostrzyć chorobę autoimmunologiczną tarczycy).
Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!


Kiedy i jak często wykonywać badanie anty-TPO?
- Przy podejrzeniu choroby autoimmunologicznej tarczycy:
- Gdy TSH lub FT4 są nieprawidłowe
- Przy objawach niedoczynności (Hashimoto) lub nadczynności (Gravesa-Basedowa)
- Przed ciążą lub w jej trakcie:
- Wysokie anty-TPO zwiększa ryzyko poronienia, niedoczynności w ciąży i poporodowego zapalenia tarczycy
- Przy współistniejących chorobach autoimmunologicznych:
- Cukrzyca typu 1, RZS, celiakia, toczeń
- Przy niepłodności lub zaburzeniach cyklu:
- Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy może zakłócać gospodarkę hormonalną
- Przed rozpoczęciem terapii lekami mogącymi uszkodzić tarczycę, np. amiodaron, lit, interferon.
Jak często badać anty-TPO?
Zazwyczaj wystarczy raz:
- Jeśli anty-TPO jest ujemne (w normie), nie trzeba go powtarzać, chyba że pojawią się nowe objawy lub zmiany w TSH
- Jeśli wynik jest dodatni (podwyższony), nie monitoruje się go rutynowo, ponieważ nie zmienia się on dynamicznie, a wysoki poziom może się utrzymywać latami, niezależnie od leczenia.
Wyjątki – kiedy można rozważyć powtórzenie:
-
W ciąży lub po porodzie (ryzyko poporodowego zapalenia tarczycy),
-
W badaniach naukowych lub specjalistycznych ocenach ryzyka,
-
Gdy lekarz ocenia progresję choroby u pacjenta z niewyjaśnionym przebiegiem.
Badanie anty-TPO powinno być zawsze interpretowane razem z badaniem USG tarczycy w celu oceny sytuacji klinicznej pacjenta.
Jak się przygotować do badania anty-TPO?
Przed pobraniem krwi:
• Pacjent nie musi być na czczo, badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłku.
• Jeśli pacjent bierze lewotyroksynę (Euthyrox, Letrox) – może ją przyjąć jak zwykle rano.
• Nie ma znaczenia faza cyklu menstruacyjnego - kobiety mogą wykonywać badanie w dowolnym dniu cyklu.
• Suplementy zawierające biotynę należy odstawić minimum 7 dni przed badaniem.
Czynniki, które mogą mieć wpływ na wynik badania anty-TPO?
Leki: preparaty zawierające biotynę.
Normy i interpretacja wyników badania anty-TPO
Orientacyjnie wartości prawidłowe wynoszą:
- Osoby dorosłe: anty-TPO < 35 jm./ml.
Przeciwciała przeciwtarczycowe występują w niskich mianach u 5-10% osób zdrowych, a częstość ich występowania wzrasta z wiekiem.
Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.
Możliwe przyczyny odchyleń od normy wyników badania anty-TPO
- Choroba Gravesa i Basedowa ↑
- Choroba Hashimoto ↑
- Poporodowe zapalenie tarczycy ↑
- Bezboleśne (nieme) zapalenie tarczycy ↑
- Cukrzyca typu 1 ↑
- Celiakia ↑
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) ↑
- Toczeń (SLE) ↑
- Obciążenie rodzinne chorobami tarczycy ↑
- Niepłodność lub nawracające poronienia ↑
- Zespół Downa i Turnera ↑
- Wiek >60 lat ↑
- Guzy tarczycy ↑
Czy wiesz, że...
Przeciwciała anty-TPO są mało swoiste. Ich obecność stwierdza się w chorobach autoimmunolo-gicznych, nieobejmujących tarczycy (SLE, cukrzyca), zapaleniu wątroby typu C, sarkoidozie, raku piersi oraz u pacjentek, u których w rodzinie w poprzednich pokoleniach występowało autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.
Powiązane badania – co jeszcze warto zbadać?
- TSH
- fT3
- fT4
- anty-TG
- TRAB
- Prolaktyna
Sprawdź, jakie badania warto wykonać razem z badaniem poziomu anty-TPO!
Artykuły powiązane z badaniem
Diagnostyka chorób tarczycy
Badania laboratoryjne w ciąży
Aby pośpiech związany z dotarciem do laboratorium nie wpłynął na wyniki badań, zachęcamy do skorzystania z pobrania krwi lub wymazu w domu za pomocą aplikacji Home Lab.
