Choroby weneryczne - co powinniśmy o nich wiedzieć?
Aleksandra Boroń
Biotechnolog z doświadczeniem w pracy w laboratorium genetycznym.
Data publikacji
7/25/2023
Aleksandra Boroń
Biotechnolog z doświadczeniem w pracy w laboratorium genetycznym.
Data publikacji
7/25/2023
Ból i pieczenie podczas stosunku/oddawania moczu, upławy, ropna wydzielina, ból jąder, ból podbrzusza, świąd, wysypka, zaczerwienienie, grudki w jamie ustnej to tylko nieliczne, ale najczęstsze objawy chorób przenoszonych drogą płciową, które powinny skłonić do wizyty u lekarza.
Warto wykonać badania by sprawdzić czy nie doszło do zakażenia, większość z nich można zrobić bez skierowania, prywatnie. Część testów wykonywana jest z krwi (np. kiła, HIV), a część za pomocą wymazu z dróg moczowo-płciowych (np. Chlamydia trachomatis, HPV), bądź miejsc z widocznymi zmianami.
• bakteryjne: m.in. kiła, chlamydioza, rzeżączka, Ureaplazma, Mykoplazma.
• wirusowe: wirus brodawczaka ludzkiego, kłykciny (HPV), opryszczka narządów płciowych (HSV), wirusowe zapalenie wątroby (WZW typu B i C), AIDS (HIV).
• grzybicze: grzybica pochwy (kandydoza), grzybica penisa.
• pasożytnicze: rzęsistek pochwowy.
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia wg danych szacuje, że rocznie odnotowuje się ok 374 mln przypadków zarażenia chorobami wenerycznymi, w czym 129 mln to zakażenia chlamydią, 82 mln - rzeżączką, 7,1 mln – kiłą, 156 mln - rzęsistkiem pochwowym.
Chlamydioza wywołana przez bakterię Chlamydia trachomatis jest to jedna z najczęstszych przenoszonych drogą płciową infekcji na świecie. To gatunek bakterii odpowiedzialnej m.in za zapalenia układu moczowo-płciowego. U ok. 50% mężczyzn i 75% kobiet zakażenie może nie dawać żadnych objawów co powoduje, że wiele osób może nieświadomie przenosić infekcję na innych partnerów seksualnych. W przypadku objawów u kobiet mogą pojawić się m.in. upławy, pieczenie podczas oddawania moczu i ból w podbrzuszu. U mężczyzn mogą wystąpić pieczenie lub swędzenie w okolicy penisa, ból jąder lub wyciek z cewki moczowej. Chlamydia trachomatis jest leczona zwykle za pomocą antybiotyków. Ważne jest, aby partnerzy seksualni również przeszli leczenie, aby uniknąć nawrotów infekcji.
Rzeżączka wywoływana jest przez bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoea). To ostra lub przewlekła ropna infekcja, która najczęściej dotyczy dolnego odcinka dróg moczowo-płciowych (cewki moczowej u mężczyzn oraz cewki i kanału szyjki macicy u kobiet). Możliwa jest także lokalizacja zakażenia w obrębie odbytu lub gardła. Dwoinki rzeżączki mogą być bezpośrednią przyczyną okołoporodowych zakażeń spojówek i rogówki u noworodków, a także zapalenia sromu i pochwy u dziewczynek. Nieleczone infekcje rzeżączkowe mogą się wiązać z wieloma powikłaniami (np. zapalenia stawów, bezpłodność). Objawy rzeżączki mogą być różne w zależności od płci. U kobiet mogą pojawić się upławy, pieczenie podczas oddawania moczu, bóle brzucha lub krwawienie międzyokresowe. U mężczyzn typowe objawy obejmują pieczenie lub ból w cewce moczowej oraz żółtawo-zielone upławy.
Kiłę wywołuje bakteria Treponema pallidum - krętek blady. Drogami zakażenia są kontakty płciowe oraz przezłożyskowe przeniesienie infekcji z matki na płód. Krętki z miejsca zakażenia penetrują do węzłów chłonnych, skąd rozprzestrzeniają się drogą krwi. Do objawów choroby we wczesnej fazie zakażenia należy owrzodzenie narządów płciowych, następnie może dojść do umiejscowionej lub uogólnionej wysypki śluzowo-skórnej, powiększenia węzłów chłonnych. W dalszych etapach zakażenia może dojść do powstania nieodwracalnych zmian martwiczych na skórze, kościach w układzie sercowo-naczyniowym i nerwowym. Kiła wrodzona prowadzi do obumarcia płodu lub licznych wad rozwojowych. Ze względu na odnotowany wzrost ilości zachorowań w krajach cywilizowanych w ostatniej dekadzie diagnostyka zakażenia jest niezwykle istotna. Rutynowana diagnostyka kiły opiera się o testy serologiczne polegające na wykryciu przeciwciał przeciwbakteryjnych.
HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) objawia się kłykcinami, które przekształcają się w białe kalafiorowate twory. Można je zlokalizować są w okolicach narządów płciowych, odbytu, występują w jamie ustnej, w gardle. Do zakażeń dochodzi głównie przez kontakty seksualne, a infekcja może przebiegać w zróżnicowany sposób. Niestety, często zakażenia HPV (zwłaszcza typami onkogennymi wirusa) mogą być powodem zakażeń przewlekłych, które są przyczyną poważnych chorób o podłożu nowotworowym (rak szyjki macicy).
Wykrycie materiału DNA bakterii takich jak: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoea, Treponema pallidum, czy test na obecność wirusa HPV odbywa się wykorzystując technikę real-time PCR. Do analizy pobierany jest wymaz z dróg moczowo-płciowych. Metoda ta cechuje się najwyższym poziomem czułości i specyficzności (ponad 99%) spośród metod diagnostycznych służących do wykrywania zakażenia atypowym drobnoustrojem, czy wysokoonkogennych odmian patogenu. Ogromną zaletą jest fakt, że technika real-time PCR wykrywa infekcję już na wczesnym etapie rozwoju oraz to, że przeprowadzając jedno badanie jest w stanie wykryć jednocześnie kilka patogenów. Dzięki temu czas diagnostyki się skraca i możliwe jest wykrycie koinfekcji. Identyfikuje materiał genetyczny, a także, jak w przypadku wirusa HPV, określa jego typ, co pozwala ocenić ryzyko rozwoju nowotworu.
Zapobieganie to edukowanie. Budowanie świadomości o tym, jakie konsekwencje może przynieść bagatelizowanie objawów, że antykoncepcja nie daje 100% ochrony przed infekcjami moczowo-płciowymi. Wykonywanie, w ramach profilaktyki, testów na obecność chorób przenoszonych drogą płciową, zwłaszcza, gdy odczuwalne są objawy. Statystyki WHO wskazują, że na świecie dziennie chorobą weneryczną zaraża się ponad 1 mln osób. W Polsce z roku na rok procent zachorowań ciągle rośnie. Zadbajmy więc o zdrowie swoje i najbliższych.