Lipa | Home Lab

Lipa to drzewo od wieków obecne w naszej tradycji. To od niej pochodzi nazwa miesiąca, opisująca okres kwitnienia tej rośliny. Stosowana jest w leczeniu przeziębień, stanów lękowych i problemów żołądkowych. Sprawdź, jakie właściwości i zastosowanie ma lipa!

Lipa Tilia sp. to nazwa rodzajowa drzew z rodziny lipowatych Tliaceae. Występuje w strefach umiarkowanych półkuli północnej. Wyróżnia się dwa podstawowe gatunki: lipę drobnolistną Tilia cardata Miller oraz lipę szerokolistną Tilia platyphyllos Scop.

O zastosowaniu lipy możemy przeczytać już w antycznych księgach. Lipę od wieków uważano za drzewo obdarzone magiczną mocą. W Zielone Świątki jej świeżymi gałązkami kościoły, domy, obejścia i płoty. Miało to ustrzec przed działaniem zła.

Farmakopea Europejska i Polska za surowiec leczniczy uznają kwiatostan lipy wraz z liściem przykwiatowym. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0.7% flawonoidów w przeliczeniu na kwercetynę. Strata masy po suszeniu nie powinna być większa niż 1%. Dawka jednorazowa w naparach to 2-6 g, dawka nie powinna przekraczać 6 g.

Pozyskiwanie surowca

Kwiatostan lipy wraz z podsadką zbiera się, gdy część kwiatów jest jeszcze w pąkach (pod koniec czerwca) i trwa do zakończenia kwitnienia rośliny (koniec lipca), w czasie suchej pogody. Surowiec suszy się w warunkach naturalnych (w cieniu i przewiewnym miejscu) lub w suszarniach w temp. 35 °C.

Podstawowe związki czynne

Kwiatostan lipy zawiera flawonoidy, pochodne kwercetyny, kemferolu i akacetyny. Warto zwrócić uwagę na tylirozyd. Ponadto zawiera 0.05% olejku, związki śluzowate, triperteny, związki mineralne, kwasy organiczne oraz fitosterole. Liście i pędy zawierają fenolokwasy, flawonoidy i glikozydy.

Działanie

napotne
wykrztuśne
rozkurczowe
moczopędne
uspokajające
wzmacniające
przeciwzapalne

Jeżeli choroba przebiega z gorączką, napary lub odwary z kwiatów lipy łagodnie zwiększają wydzielanie potu oraz poprawiają nieco transpirację i perspirację skóry.

Napary znajdują głównie zastosowanie w chorobach zakaźnych górnych dróg oddechowych (grypa, przeziębienie, angina, zapalenie gardła i oskrzeli). Kwiatostany lipy zmniejszają przekrwienie błony śluzowej nosa, podrażnienia gardła i kaszlu, ułatwiają wydalanie śluzu i flegmy oraz eliminują niektóre z najczęstszych objawów przeziębienia.

Śluz zawarty w naparze z kwiatów lipy powleka nabłonek górnych dróg oddechowych, działając tym samym ochronnie i przeciwkaszlowo.

Składniki olejku eterycznego zawartego w kwiatach lipy powodują zwiększenie płynności wydzieliny w drzewie oskrzelowym i powstawanie odruchu wykrztuśnego.

Lipa zmniejsza również nieznacznie napięcie mięśni gładkich, pobudzają w niewielkim stopniu wydzielanie soku żołądkowego, wzmagają przepływ żółci do dwunastnicy (reguluje więc trawienie i przemianę materii) oraz wydalanie moczu.

Ponadto działają korzystnie na stany napięcia nerwowego, mają zastosowanie przeciwlękowe (anksolityczne) - badania wykazały, iż związki flawonoidowe zawarte w lipie swoim działaniem przypominają beznodozepiny (łączą się z receptorami GABA w tym samym miejscu, ułatwiając łączenie sie kwasu aminomasłowego z receptorem). Dzięki temu może być stosowana w łagodzeniu bólu zatok i migren, bezsenności, stresu czy paniki.

Kwiat lipy wpływa na konsystencję krwi (obniża nieznacznie jej lepkość i przeciwdziała agregacji erytrocytów).

W 2008 roku przeprowadzono serię badań, w których wykazano działanie regulujące na limfocyty w przypadku stanów zapalnych, a także w testach in vitro została zahamowana proliferacja komórek nowotworowych.

W 2009 wykazano, że kwiat lipy działa profilaktycznie przeciwko nadciśnieniu i miażdżycy.

W tym samym roku naukowcy przebadali ekstrakty ze 106 gatunków roślin leczniczych, warzyw i owoców, aby sprawdzić ich potencjalną **zdolność hamowania lipazy trzustkowej **(zahamowanie jej aktywności jest jedną z metod leczenie otyłości). Jednym z najskuteczniejszych surowców okazała się właśnie lipa (oprócz mącznicy lekarskiej, gorchu ogrodowego czy świerku pospolitego). Ze względu na zawartość polifenoli badacze doszli do wniosku, iż ekstrakty z lipy są obiecującym źródłem do opracowania żywności funkcjonalnej (zmniejszenie wchłaniania tłuszczów z pożywienia).

Dzięki działaniu rozkurczowemu na układ nerwowy, kwiat lipy znalazł zastosowanie w leczeniu niektórych migren.

Węgiel drzewny z lipy jest używany przy zatruciach, biegunkach, a sproszkowany - do posypywania oparzeń.

Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!

Google 2.png

Przetwory na dolegliwości

Herbatka napotna: po 1 łyżeczce kwiatu lipy, kwiatu czarnego bzu, owoców berberysu, syropu malinowego - pić 3 razy dziennie. Potem najlepiej położyć się do łóżka, aby wzmocnić napotne działanie naparu.

Płukanka na gardło: łyżeczkę suszonych kwiatów lipy zalać wrzątkiem i pozostawić pod przykryciem na 10 minut. Następnie odcedzić, przestudzić. Dodać sok z cytryny i takim naparem płukać gardło przy zapaleniu gardła lub anginie.

Herbatka na sen: po 1 łyżeczce suszonych kwiatów lipy, rumianku i liścia melisy - zalać szklanką wrzątku, parzyć pod przykryciem 10-15 minut. Wypić przed pójściem do łóżka.

Herbatka na skołatane nerwy: kwiat lipy, korzeń kozłka lekarskiego, liść melisy

Miód lipowy: jasnożółta barwa, przechodząca czasem w oliwkową. Polecany na przeziębienie.

Zastosowanie kosmetyczne

Preparaty kosmetyczne np. kremy z wyciągiem z kwiatu lipy oczyszczają i zmiękczają skórę, szczególnie polecane są do skóry wrażliwej i alergicznej. Dzięki maseczce z kwiatów lipy stany zapalne cery tłustej zostaną złagodzone. Ogólnie cera nabierze bloku, plamy i piegi staną się mniej widoczne.

Płukanki do włosów i masaże głowy naparem z lipy wzmacniają włosy, nadają im puszystość, połysk, elastyczność i przyjemny miodowy zapach.

Przy egzemach zalecane są okłady i ciepłe kompresy z wyciągu śmietankowego, z kwiatów i nasion lipy.

Działania uboczne

Wg Farmakopei Europejskiej i Polskiej nie ma działań ubocznych. Można ją stosować u dzieci (w odpowiednio mniejszych dawkach). Nie jest natomiast wskazana dla kobiet w ciąży (może wywoływać skurcze macicy) i karmiących.

Pamiętaj, aby w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą!

Ciekawostki

W dawnych czasach z mielonych orzeszków lipowych i kwiatów wytwarzano "czekoladę".
Z nasion lipy wytłaczano kiedyś olej jadalny i leczniczy na rany.
Węgiel z lipy wykorzystywany był jako proch strzelniczy.

*Literatura dostępna u autora

Lipa - właściwości lecznicze i zastosowanie