Październik jest miesiącem Świadomości Raka Piersi obchodzonym na całym świecie już od wielu lat. Jego symbolem jest różowa wstążka. „Różowy październik” to okazja do rozmów, edukacji i zachęcania do regularnych badań przesiewowych oraz rozważenia możliwości badania genetycznego BRCA1 i BRCA2.

Rak piersi stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów związanych z nowotworami u kobiet na całym świecie. Statystyki dotyczące raka piersi są przerażające. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet na świecie. W 2020 roku odnotowano około 2,3 miliona nowych przypadków raka piersi i ponad 685 000 zgonów z tego powodu. Warto również zaznaczyć, że ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta wraz z wiekiem, dlatego regularne badania mammograficzne są szczególnie istotne dla kobiet w wieku 50 lat i starszych.

Warto podkreślić, że rak piersi może dotknąć nie tylko kobiety, ale również mężczyzn, u których choroba występuje znacznie rzadziej. Szacuje się, że rak piersi u mężczyzn stanowi około 0,5-1% wszystkich nowotworów złośliwych piersi i mniej niż 1% nowotworów złośliwych.

Profilaktyka raka piersi

Wczesne wykrycie raka piersi zwiększa szanse na skuteczne leczenie i przeżycie, dlatego tak ważna jest promocja badań profilaktycznych oraz edukacja, mająca na celu szerzenie świadomości dotyczącej nowotworów. Regularne samobadanie piersi, mammografia czy USG to badania, które odgrywają nieprzecenioną rolę w wykryciu zmian nowotworowych. Duże znaczenie mają także badania genetyczne, takie jak badanie BRCA1 i BRCA2, które odgrywają istotną rolę w identyfikowaniu osób z podwyższonym ryzykiem zachorowania.

Samobadanie piersi

Pierwszym i podstawowym krokiem w profilaktyce raka sutka jest samodzielne badanie piersi, które każda kobieta powinna regularnie wykonywać raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po zakończeniu miesiączki i zawsze w tym samym dniu cyklu. Jeśli podczas badania palpacyjnego będą wyczuwalne jakiekolwiek zmiany, należy zgłosić się do lekarza.

Mammografia

Skuteczną i uznaną metodą wczesnego wykrywania zmian nowotworowych w obrębie piersi jest mammografia. W ramach profilaktycznego programu przesiewowego raz na dwa lata z bezpłatnej mammografii mogą skorzystać kobiety między 50-69 rokiem życia. Kobiety, u których dodatkowo wystąpił rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) lub mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA 2 z bezpłatnej mammografii mogą skorzystać co roku.

USG piersi

Badanie ultrasonograficzne (USG) to obok mammografii jedno z podstawowych badań stosowanych w profilaktyce sutka, które szczególnie zalecane jest młodym kobietom ze względu na gęstą i gruczołową budowę piersi.

Badania genetyczne BRCA1 i BRCA2

Geny BRCA1 I BRCA2 produkują białka, które pomagają w naprawie uszkodzonego DNA i zapobiegają rozwojowi komórek nowotworowych. Wystąpienie mutacji w tych genach skutkuje upośledzeniem systemu kontroli podziałów komórkowych. Badanie genów BRCA1 i BRCA2 (łącznie 8 mutacji) ma na celu określenie obciążenia genetycznego dziedzicznym rakiem piersi i jajnika (HBOC) u kobiet, rakiem sutka i prostaty u mężczyzn oraz rakiem trzustki i czerniakiem u obydwojga płci.

Badanie obejmuje analizę 7 mutacji w genie BRCA1 i 1 mutacji w genie BRCA2. Test jest wykonywany przy użyciu zestawu z certyfikatem medycznym CE-IVD (IVD-in vitro diagnostics) co oznacza, że stosowany test jest produktem medycznym przeznaczonym do badań diagnostycznych na terenie Europy.

Materiałem do badań jest krew bądź wymaz z policzka. Nie ma konieczności specjalnego przygotowania do badania. Dziedziczny nowotwór jest przekazywany w sposób autosomalny dominujący. Oznacza to, że wystarczy jedna kopia genu z mutacją (odziedziczona po ojcu lub matce), by wystąpiło zwiększone ryzyko zachorowania.

Oto kilka kluczowych statystyk potwierdzających według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), że mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 są związane z wysokim ryzykiem zachorowania na raka piersi i jajnika:

• osoby z mutacją BRCA1 są obciążone w 60-80% ryzykiem zachorowania na raka piersi i w 20-50% ryzykiem zachorowania na raka jajnika w ciągu życia.

• osoby z mutacją BRCA2 mają około 45-85% ryzyka zachorowania na raka piersi i 10-30% ryzyka zachorowania na raka jajnika w ciągu życia.

Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!

Zgodnie z rekomendacjami badanie mutacji BRCA jest zalecane:

• kobietom i mężczyznom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej 2 przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, trzustki, prostaty oraz czerniaka, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia;

• kobietom, u których rozpoznano raka piersi lub jajnika, szczególnie jeśli rozpoznanie nastąpiło przed 50. rokiem życia;

• kobietom, które zachorowały na raka jajnika - niezależnie od wieku;

• mężczyznom, u których rozpoznano raka sutka lub prostaty, szczególnie jeśli rozpoznanie nastąpiło przed 50. rokiem życia;

• pełnoletnim dzieciom, rodzeństwu i bliskim krewnym osób, u których stwierdzono mutację w genie BRCA1 lub BRCA2;

• kobietom planującym stosowanie lub aktualnie stosującym antykoncepcję hormonalną a także kobietom, które stosują hormonalną terapię zastępczą.

Czynniki rozwoju ryzyka raka piersi

Jednym z głównych czynników zachorowania na raka piersi jest płeć - większość przypadków dotyczy kobiet, a jedyne 1% wszystkich przypadków to rak piersi wśród mężczyzn. Kolejnym czynnikiem, który odgrywa duże znaczenie jest wiek, bowiem najwięcej zachorowań występuje wśród kobiet po 50 roku życia. Istnieje jednak wiele innych czynników, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi:

• obciążenie genetyczne – zwiększone ryzyko wystąpienia raka piersi związane jest głównie z mutacjami w genach BRCA1 i BRCA2;

• czynniki hormonalne: wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza, późna pierwsza ciąża (po 30 roku życia) lub bezdzietność, hormonalna terapia zastępcza (HTZ), antykoncepcja hormonalna;

• promieniowanie jonizujące;

• palenie papierosów;

• regularne spożycie alkoholu (nawet w małych ilościach);

• dieta bogata w tłuszcze nasycone;

• nadwaga i otyłość;

• brak lub niewystarczająca aktywność fizyczna.

Pomimo popularyzacji badań profilaktycznych rak piersi stanowi w dalszym ciągu istotny problem medyczny zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, dlatego zwiększanie świadomości w zakresie profilaktyki nowotworowej ma ogromne znaczenie. Kampania „Różowy październik” to idealny moment, aby pomyśleć o badaniach profilaktycznych, na które składają się m.in.: samobadanie piersi, badania obrazowe oraz genetyczne. Warto zadbać również o prawidłową dietę oraz styl życia, które mogą mieć niebagatelne znaczenie w prewencji raka piersi.

Literatura dostępna u Autorek.

Autorki: Aleksandra Boroń i Agata Budzyń

---

Tymczasem, w ramach akcji profilaktycznej, zapraszamy na badania genu BRCA1 i BRCA2 wraz z aplikacją Home Lab. Tylko do końca października wpisując przy zamówieniu kod rabatowy PIERSI10 otrzymasz 10% zniżki* na badania BRCA1 i BRCA2. Pobranie krwi odbędzie się w komfortowych i bezpiecznych warunkach w domu dzięki współpracującym z nami wykwalifikowanym personelem medycznym. Próbki zostaną przebadane w laboratorium partnerskim w Twoim mieście.

*Przedstawiona oferta cenowa ma charakter informacyjny, nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu Art.66 par.1 Kodeksu Cywilnego.