Aleksandra Nowakowska
Certyfikowana doula, promotor karmienia piersią, couch hypnobirthing, pedagog, a także szczęśliwa żona i mama dwójki dzieci. Od kilku lat "zaraża" pozytywnym nastawieniem oraz przygotowuje kobiety i pary do pięknego porodu, pełnego połogu, karmienia piersią i początków rodzicielstwa.
Data publikacji
4/17/2025
Na początku przyjrzymy się, jak zmieniała się rola ojca w ciąży, przy porodzie i po nim oraz dlaczego dziś jest ona tak ważna.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu rola ojca ograniczała się do „żywiciela rodziny”. Ciąża, poród i wychowanie małych dzieci były „sprawą kobiecą”. Obecność mężczyzny w tym okresie była ograniczona, żeby nie powiedzieć marginalna. Dziś coraz częściej mówimy o partnerstwie w rodzicielstwie – od samego początku. Nastąpiło przejście od tradycyjnych ról do współodpowiedzialności za dom i dzieci oraz do współczesnych modeli rodzicielstwa. Dawniej tatowie nie byli wpuszczani na porodówkę, więc czekali na narodziny swojego potomka w domu lub pod oknami szpitala. Często dowiadując się o wszystkim dopiero po fakcie. Obecnie uczestnictwo ojca w porodzie staje się naturalne i mile widziane, a jego obecność przynosi korzyści zarówno matce, jak i dziecku.
Zmieniające się podejście do rodzicielstwa i rosnąca świadomość emocjonalnych potrzeb kobiet w okresie okołoporodowym przyczyniły się też do zmian społecznych i kulturowych. Sprawiły, że coraz więcej ojców chce aktywnie uczestniczyć w przebiegu ciąży, przy porodzie oraz w opiece nad dzieckiem od samego początku. Wpływ mają też na pewno zmiany w strukturze rodzin oraz większa otwartość społeczeństwa na tematykę emocji i rodzicielstwa. Swoją przysłowiową „cegiełkę” dorzuciły także instytucje, media i osoby, które pokazują narodziny dziecka jako moment pełen bliskości i współpracy obojga rodziców.
Jak pisał nieżyjący już, znany polski ginekolog, Włodzimierz Fijałkowski: „Rola ojca w procesie rozwojowym człowieka w jego wewnątrzmacicznej fazie życia jest niezmiernie istotna, nie mniej ważny jest jego udział w akcie porodowym. Trzeba by wreszcie uznać za przeżytek schemat, według którego ojciec pojawia się jak meteor, by wzbudzić nowe życie, potem znika z pola widzenia na długie miesiące ciąży i na czas porodu”.
Profesor Fijałkowski był też prekursorem szkół rodzenia w Polsce. A jak wiemy, dobre przygotowanie, czyli kursy rodzenia, edukacja przedporodowa lub indywidualne przygotowanie np. z doulą, to podstawa. Wspólne uczestnictwo w szkołach rodzenia obojga rodziców (także w kolejnych ciążach, bo jednak wiedza się zmienia, a i zapomina się sporo) pomaga zrozumieć i dowiedzieć się:
Tylko osoba, która będzie świadoma swojej roli, będzie umiała swoim spokojem, humorem, miną pomóc rodzącej się rozluźnić i poczuć bezpiecznie – faktycznie powinna towarzyszyć przy porodzie. Bardzo ważne więc będzie, aby obecność ojca dziecka przy narodzinach była wspólną, uczciwą, przemyślaną i niewymuszoną decyzją obojga partnerów.
Ojciec na sali porodowej może być pomostem między rodzącą a personelem medycznym. Zadbanie o zrozumienie, zaufanie, współpracę i dobrą komunikację, znajomość planu porodu i praw pacjenta mogą okazać się kluczem do spokojnego przebiegu porodu. Czasem to ojciec przypomina o preferencjach partnerki, pilnuje drobnych ustaleń lub zwyczajnie – zadaje pytania, których ona nie ma już siły zadać. Wsparcie zarówno fizyczne, jak i emocjonalne, zapewniane przez ojca dziecka, ma niebagatelne znaczenie dla rodzącej.
Czasem wystarczy:
A czasem już sama obecność potrafi zdziałać cuda. Bycie tu i teraz z partnerką, dawanie jej poczucia bezpieczeństwa. Mężczyzna może też pomóc w łagodzeniu bólu – poprzez masaż, uciski, zmianę pozycji czy przypominanie technik oddechowych.
Czasami w trakcie porodu trzeba podejmować decyzje. Czy to o znieczuleniu, cięciu cesarskim czy dodatkowych procedurach. Ojciec, który zna plan porodu i rozumie sytuację, może być realnym wsparciem w takich chwilach – zarówno dla partnerki, jak i dla zespołu medycznego. Może dopytać o korzyści, ryzyko czy alternatywy związane z proponowanym rozwiązaniem. Należy jednak bardzo mocno pokreślić, że osobą, do której należą ostateczne decyzje, jest zawsze rodząca. Swoimi pytaniami mężczyzna może pomóc jej zrozumieć niejasności oraz dokonać świadomego wyboru czy wyrazić zgodę, czy sprzeciw.
Dlaczego obecność ojca jest ważna, czyli korzyści z dobrego wsparcia w porodzie:
Więź ojca z noworodkiem i budowanie relacji zaczyna się już w pierwszych minutach po porodzie. Kontakt „skóra do skóry”, szczególnie w sytuacji cesarskiego cięcia, pomoc przy pierwszym przewijaniu czy tulenie noworodka itp. To wszystko wpływa na poczucie więzi i bezpieczeństwa zarówno u dziecka, jak i ojca. Mężczyzna, który od początku angażuje się w opiekę, szybciej odnajduje się w nowej roli.
Na pewno warto zauważyć, że po porodzie mama potrzebuje odpoczynku, spokoju i pomocy. Niezwykle istotne będzie:
Ojciec może sam przejąć obowiązki domowe – te związane z dzieckiem/ dziećmi i te codzienne, jak posiłki, zakupy, sprzątanie, pranie – albo poprosić o pomoc bliskich, rodzinę, znajomych. Może też zaangażować i wynająć osoby do pomocy.
Nie sposób tu pominąć wagi komunikacji między rodzicami, rozmowy, wspólnego przeżywania emocji i wzajemnego wsparcia. Oboje właśnie uczą się nowego życia i potrzebują siebie nawzajem.
Takie wsparcie i opieka poporodowa zaangażowanego ojca przynoszą masę korzyści całej rodzinie i wszystkim jej członkom z osobna. Dzięki nim mama może się zregenerować, a dziecko zyskuje poczucie bezpieczeństwa, szansę na optymalny rozwój i pewność, że oboje rodzice są blisko. Nowoczesny model współodpowiedzialności i partnerstwa w rodzicielstwie pokazał, że mężczyźni mogą przy noworodku i niemowlaku wykonywać wszystkie czynności: kąpanie, przewijanie, usypianie, noszenie, tulenie itp. – poza oczywiście karmieniem piersią. Nie lepiej ani nie gorzej od kobiet.
Taka współpraca sprzyja zdrowym relacjom w rodzinie i pomaga uniknąć przeciążenia jednej ze stron. Jest to szczególnie ważne w pierwszych, wymagających tygodniach życia dziecka.
Rola ojca w ciąży, porodzie i okresie poporodowym jest dziś nie tylko możliwa, ale i niezwykle potrzebna. Obecność, wsparcie i aktywne uczestnictwo mężczyzny w tych chwilach wzmacniają rodzinne więzi, budują pewność siebie i pokazują dziecku od początku, że ma dwoje kochających, zaangażowanych rodziców. To nie tylko wyjątkowe doświadczenia, które już się nie powtórzą – to fundament przyszłej rodziny.
Nasze kanały dostępu socialmedia
