Aleksandra Nowakowska
Certyfikowana doula, promotor karmienia piersią, couch hypnobirthing, pedagog, a także szczęśliwa żona i mama dwójki dzieci. Od kilku lat "zaraża" pozytywnym nastawieniem oraz przygotowuje kobiety i pary do pięknego porodu, pełnego połogu, karmienia piersią i początków rodzicielstwa.
Data publikacji
1/20/2025
Cesarskie cięcie to operacja, bardzo duża, podczas której dziecko zostaje wydobyte z łona matki przez nacięcie kilku powłok brzusznych i macicy.
Współczesna medycyna sprawia, że CC jest procedurą stosunkowo bezpieczną, jednak - jak każda operacja - wiąże się z ryzykiem i wymaga odpowiedniej opieki pooperacyjnej. Nie jest ona obojętna ani dla mamy, ani dla dziecka, o czym mówią najnowsze badania.
Równocześnie bez wątpienia cesarskie cięcie stanowi ogromny krok naprzód w medycynie, przyczyniając się do znaczącego zmniejszenia liczby powikłań i zgonów okołoporodowych wśród matek i dzieci w ciągu ostatnich stu lat.
Istotnym jest fakt, że aby przeprowadzić operację cesarskiego cięcia, konieczna jest zgoda kobiety rodzącej, wyrażona na piśmie.
Warto podkreślić, że do porodu drogą cesarskiego cięcia też warto się przygotować, aby wiedzieć np. co jest istotne dla zapewnienia noworodkowi mikrobiomu zbliżonego do tego, który otrzymałby przy porodzie siłami natury (zapraszamy na telekonsultację z doulą).
Najmniej pilne są wskazania do planowego cięcia cesarskie. Następne w kolejności są wskazania: pilne -> naglące -> nagłe.
Cesarskie cięcie wykonuje się, gdy poród (lub kontynuacja porodu) drogą naturalną jest niemożliwy lub niebezpieczny i zagraża życiu mamy bądź dziecka.
Dzieli się je na:
Do najczęstszych przyczyn planowego cc należą:
Wskazania matczyne, np.:
wady anatomiczne i problemy z miednicą lub macicą, niektóre przebyte operacje ginekologiczne,
aktywna opryszczka na narządach płciowych,
tokofobia - paniczny lęk przed porodem naturalnym lub obciążony wywiad położniczy (wskazanie względne, do indywidualnego rozpatrzenia),
stan po wcześniejszym cc (wskazanie względne, do indywidualnego rozpatrzenia),
niektóre choroby np. kardiologiczne czy neurologiczne.
Wskazania płodowe, np.
nieprawidłowe ułożenie płodu (pośladkowe, skośne, poprzeczne),
szacowana duża masa dziecka,
niektóre wady wrodzone.
Warto dodać, że istnieje kilka sposobów, które można wypróbować, w celu obrócenia dziecka w łonie matki. Należą do nich: obrót zewnętrzny wykonywany przez wykwalifikowanych medyków, relaksacja z hypnobirthing (ok. 80% skuteczności), Spinning Babies.
Wskazania położnicze, np.
poród przedwczesny, w którym istnieje ryzyko uszkodzenia płodu,
ciąża wielopłodowa (wskazanie względne, do indywidualnego rozpatrzenia),
łożysko przodujące.
Do najczęstszych nagłych wskazań należą:
przedwczesne odklejenie łożyska lub podejrzenie pęknięcia ściany macicy (silne krwawienie z dróg rodnych, pogorszenie stanu matki i zapisu KTG),
zagrażająca zamartwica płodu (nieprawidłowy zapis KTG z różnych przyczyn),
brak postępu porodu w I okresie (w 2 kolejnych badaniach co 2 h nie ma zmian w rozwieraniu szyjki macicy) lub II okresie (do 2 h po pełnym rozwarciu główka dziecka nie jest w stanie przejść przez kanał rodny),
ciężki stan przedrzucawkowy,
nieprawidłowe wstawianie się główki, np. twarzyczkowo,
podejrzenie infekcji wewnątrz macicy,
wypadnięcie pępowiny przed główką dziecka.
Może się zdarzyć, że w wyjątkowych, nagłych przypadkach, operacja zostanie przeprowadzona pod narkozą.
Czasem decyzję o CC podejmuje się także na życzenie kobiety, choć podejście do tego różni się w zależności od kraju i placówki medycznej.
Cesarskie cięcie może być zaplanowane (planowe) lub wykonane w trybie pilnym (nagłe). W przypadku planowego zabiegu lekarze szczegółowo omawiają procedurę z pacjentką.
Przebieg zabiegu krok po kroku
Krok 1) Przygotowanie do operacji:
Przed zabiegiem pacjentka jest przygotowywana – anestezjolog tłumaczy jak należy się pochylić, podawane jest znieczulenie (zazwyczaj podpajęczynówkowe). Monitoruje się parametry życiowe kobiety, a okolica brzucha zostaje dokładnie zdezynfekowana.
Dobrze wiedzieć, że znieczulenie znosi odczuwanie bólu, ale mama nadal będzie czuła dotykanie czy szarpnięcia.
Krok 2) Przeprowadzenie zabiegu:
Lekarz wykonuje poziome ok. 15-centymetrowe nacięcie w dolnej części brzucha (tzw. cięcie poprzeczne). Otwierane są kolejne warstwy tkanek (niektóre poziomo, a inne w pionie):
skóra
tkanka podskórna
powięź
mięśnie
otrzewna
aż do macicy
i pęcherza płodowego, skąd wydobywane jest dziecko.
Wspomnieć należy, że oprócz cięcia lekarze wykonują szarpnięcia na końcach ran w celu lepszego ich gojenia.
Krok 3) Odbiór dziecka:
Po wydobyciu dziecka lekarz odcina pępowinę i przekazuje maluszka neonatologowi do oceny. W wielu szpitalach praktykuje się już kontakt skóra do skóry od razu po CC. Jednak najczęściej dzidziuś jest mamie tylko pokazany lub przytulony buzią do policzka matki.
Krok 4) Zszycie tkanek:
Po usunięciu łożyska i dokładnym oczyszczeniu jamy macicy, lekarz zszywa warstwy tkanek, jedna po drugiej, kończąc na skórze.
Ważne, aby zadbać w tym czasie o tzw. "kangurowanie" przez tatę lub inną osobę towarzyszącą, czyli kontakt nagiej skóry dorosłego z nagą skórą noworodka (może być w samej pieluszce).
Krok 5) Okres pooperacyjny:
Pacjentka trafia na salę pooperacyjną, gdzie jej stan jest monitorowany przez kilka godzin, zanim zostanie przeniesiona na oddział poporodowy. W tym czasie nie może wstawać, a zwłaszcza unosić i ruszać głową, aby zminimalizować ryzyko popunkcyjnych bólów głowy.
Rekonwalescencja po CC zazwyczaj jest dłuższa niż po porodzie naturalnym, a pełne wyzdrowienie może potrwać nawet kilka tygodni, jednak wszystko zależy od indywidualnych czynników osobowych.
Ważne jest, aby mama nie bagatelizowała swojego stanu i odpowiednio dbała o siebie w tym okresie.
Jak dbać o siebie po operacji?
W pierwszych tygodniach unikaj podnoszenia ciężkich przedmiotów, w tym starszego dziecka.
Dbaj o czystość rany, obserwuj ją pod kątem zaczerwienienia czy wydzieliny, które mogą świadczyć o infekcji. Stosuj się do zaleceń otrzymanych od lekarza. Odwiedź też np. fizjoterapeutę w celu mobilizacji blizny i profilaktyki zrostów tkanek. Wprowadź zalecane ćwiczenia w codzienną rutynę.
Zacznij od krążenia stopami już na sali pooperacyjnej, jak tylko poczujesz się na siłach. Po kilku godzinach, w zależności od procedur w danym szpitalu, postaraj się spionizować, wstać, przejść się choćby do łazienki.
Spróbuj delikatnych ćwiczeń lub lekkich spacerów, by wspierać krążenie krwi i zapobiegać zakrzepom.
Pamiętaj o diecie bogatej w białko, witaminy i minerały, które wspierają regenerację tkanek.
Oprócz dbania o fizyczne zdrowie, kluczowe jest także wsparcie psychiczne. Poród przez cesarskie cięcie bywa źródłem trudnych emocji, szczególnie jeśli był nieplanowany. Warto:
Rozmawiać o swoich uczuciach z bliskimi, mężem, doulą lub terapeutą.
Wykonać test wg Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej, by ocenić ryzyko tej choroby, jeśli stan obniżonego nastroju się przedłuża.
Skorzystać z pomocy laktacyjnej, jeśli pojawiają się trudności z karmieniem piersią. Wybierz polecane położne, Certyfikowane Doradczynie Laktacyjne lub Promotorki Karmienia Piersią.
Wykonać badania kontrolne i konsultacje dietetyczne w połogu.
Ważnym elementem rekonwalescencji są regularne kontrole u ginekologa oraz wizyty patronażowe położnej. Ocenią oni gojenie się rany, stan macicy i ogólne samopoczucie mamy. W zależności od sytuacji zdrowotnej mogą być zalecane badania morfologii krwi, ocena poziomu żelaza lub inne badania w przypadku utrzymujących się objawów anemii czy osłabienia.
Home Lab oferuje telekonsultacje dietetyczne, umożliwiając skorzystanie z profesjonalnych porad dietetyków bez konieczności wychodzenia z domu. Konsultacje odbywają się telefonicznie i trwają 45 minut. Warto skorzystać z takich konsultacji, ponieważ odpowiednie odżywienie wspomaga regenerację organizmu i przyspiesza gojenie się rany pooperacyjnej, a także pomoże rozwiać wątpliwości na temat żywnienia podczas karmienia piersią.
Specjaliści prowadzący telekonsultacje:
mgr Agata Budzyń: Absolwentka biotechnologii oraz dietetyki, specjalizująca się w zaburzeniach hormonalnych u kobiet.
mgr Joanna Lewandowska-Bieniek: Ukończyła biologię medyczną, diagnostykę laboratoryjną oraz dietetykę; posiada doświadczenie w żywieniu kobiet w ciąży i karmiących.
Aby umówić się na telekonsultację, należy założyć konto w aplikacji i wybrać odpowiednią opcję konsultacji. Na 24 godziny przed umówionym terminem należy przesłać wypełnioniony formularz dostępny tutaj, co pozwoli dietetykowi lepiej przygotować się do rozmowy.
Dzięki telekonsultacjom dietetycznym Home Lab możesz uzyskać profesjonalne wsparcie dietetyczne w dogodnym dla siebie czasie i miejscu.
Zadbaj o odpoczynek, pozwól sobie na regenerację i poproś bliskich o wyręczenie i wsparcie w codziennych obowiązkach.
Po konsultacji z fizjoterapeutą zacznij pracę nad wzmocnieniem mięśni dna miednicy i brzucha. Na wizycie specjalista skontroluje także ewentualne rozejście mięśni brzucha.
Dbaj o regularne wypróżnienia. Aby uniknąć zaparć, spożywaj błonnik i pij dużo wody.
Nie ignoruj bólu. Jeśli odczuwasz silny ból, skonsultuj się z lekarzem – nie musisz cierpieć w milczeniu.
Cesarskie cięcie to zabieg, który ratuje życie i zdrowie mam oraz dzieci. Choć jest to operacja, która wymaga późniejszej rekonwalescencji, dzięki odpowiedniemu wsparciu, zarówno fizycznemu, jak i psychicznemu, kobieta może szybko wrócić do pełni sił.
Coraz większa wprawa w operacjach cc, obniżenie ryzyka z nim związanego oraz ciągle ulepszanie techniki powoduje, że z roku na rok ich odsetek systematycznie rośnie. W niektórych krajach, regionach świata czy szpitalach staje się wręcz nadużywana, a rozwój takich nauk jak epigenetyka, psychologia prenatalna czy mikrobiologia, coraz wyraźniej pokazuje, jakie są tego skutki krótko- i długofalowe.
Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje odsetek cesarskich cięć na poziomie ok. 10%.
W Polsce średnio niemal co drugie dziecko przychodzi na świat poprzez cc.
Pamiętaj, że każda droga porodu jest wyjątkowa, a najważniejsze jest bezpieczeństwo Twoje i Twojego dziecka.
Nasze kanały dostępu socialmedia
