Cholesterol HDL - normy, badania i interpretacja wyników

Co to jest cholesterol HDL?

Cholesterol HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości) jest jedną z frakcji cholesterolu całkowitego nazywana „dobrym cholesterolem”. Odpowiada za transport cząsteczek cholesterolu z różnych tkanek organizmu do wątroby, gdzie są metabolizowane i zużywane do tworzenia kwasów żółciowych. Przenosi około jednej czwartej cholesterolu we krwi. Cholesterol HDL pełni funkcję ochronną przed chorobami serca i naczyń krwionośnych, takimi jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu. Przy niskim stężeniu cholesterolu HDL cząsteczki cholesterolu są w mniejszym stopniu transportowane do wątroby i “odkładają się” w ścianach tętnic, prowadząc do wzrostu ryzyka rozwoju miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol HDL:

Usuwa nadmiar cholesterolu (tłuszczu) z naczyń krwionośnych i innych tkanek i zwraca go do wątroby w celu przemiany lub usunięcia z organizmu,
Działa przeciwzapalnie, co pomaga chronić ściany tętnic przed cholesterolem LDL (złym cholesterolem),
Ma działanie przeciwutleniające, które pomaga chronić komórki i ważne substancje chemiczne we krwi i tkankach przed rozkładem.

Cholesterol HDL - dlaczego warto wykonać badanie?

Stężenie cholesterolu HDL mniejsze od 35 mg/dl stanowi istotny czynnik ryzyka, który powinien być brany pod uwagę niezależnie od stężenia cholesterolu LDL. Ten czynnik ryzyka często występuje razem z hipertriglicerydemią, cukrzycą typu 2 i otyłością.

Wczesne wykrycie nieprawidłowości poziomu cholesterolu HDL pozwala na wdrożenie zmian w diecie i zapobiega groźnym dla zdrowia i życia powikłaniom. Regularne badanie cholesterolu HDL pomaga zapobiegać miażdżycy, chorobie wieńcowej serca, zawałowi i udarowi.

Warto wykonać lipidogram – badanie służące do oceny gospodarki lipidowej oraz wchodzące w skład oceny ryzyka sercowo-naczyniowego, czyli prawdopodobieństwa wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej lub zgonu z jej powodu. Badanie to obejmuje oznaczenie stężenia następujących parametrów we krwi: cholesterol całkowity, cholesterol frakcji LDL, cholesterol frakcji HDL, cholesterol frakcji nie-HDL oraz triglicerydów.

NCEP (National Cholesterol Education Program - Narodowy Program Edukacji Cholesterolowej) za istotny czynnik ryzyka uznaje „zespoł metaboliczny”, który rozpoznaje się, jeśli występują co najmniej trzy z poniższych kryteriów:

• cholesterol HDL < 40 mg/dl u mężczyzn, < 50 mg/dl u kobiet;

• triglicerydy > 150 mg/dl;

• glikemia > 110 mg/dl;

• ciśnienie tętnicze > 130/85 mm Hg;

• obwod talii > 102 cm u mężczyzn i > 89 cm u kobiet.

Kto powinien wykonać badanie?

Każdy, kto chce zadbać o swoje zdrowie (co 2 lata);
Osoby z nadwagą i otyłością;
Osoby palące papierosy;
Osoby z nadciśnieniem tętniczym lub chorobą wieńcową;
Osoby, które ukończyły 45. rok życia;
Cukrzycy;
Osoby z chorobami tarczycy;
Osoby w trakcie terapii retinoidami (np. podczas leczenia Izotekiem).
Rodzinne występowanie dyslipidemii,
Osoby z zaburzeniami czynności nerek,
Osoby z siedzącym trybem życia/o niskim stopniu aktywności fizycznej,
Mężczyźni
Osoby stosujące dietę zwierającą duże ilości tłuszczów nasyconych,
Osoby z zaburzeniami pracy wątroby,

Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!

Google 2.png

Kiedy i jak często wykonywać badanie cholesterolu HDL?

Niskie stężenie cholesterolu HDL często nie daje żadnych objawów, dlatego warto wykonać badanie co 2 lata. Regularne oznaczanie jego poziomu pozwala zapobiegać wielu chorobom układu krążenia.

Osoby ze stwierdzoną miażdżycą, które przeszły udar mózgu lub zawał serca powinny wykonywać badanie wg zaleceń lekarza.

Jak się przygotować do badania cholesterolu HDL?

Przed pobraniem krwi:

• Pobranie krwi najlepiej wykonać w godzinach porannych (od 7 do 10 rano), na czczo (12 godzin od ostatniego posiłku), po nocnym odpoczynku oraz bez palenia papierosów. U niemowląt i małych dzieci dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku przed pobraniem, o ile lekarz nie zalecił inaczej.

• Nie należy wykonywać wcześniej wysiłku fizycznego, a przed pobraniem krwi odpocząć kilka minut.

• Pacjent powinien powstrzymać się od picia kawy, herbaty oraz napojów słodzonych przez co najmniej 12 godzin przed pobraniem krwi. Przed badaniem wskazane jest wypicie szklanki wody.

• 2-3 dni przed badaniem nie spożywać alkoholu, unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, nie spożywać obfitych posiłków.

• Jeśli pacjent przyjmuje jakieś leki, należy zgłosić to przed pobraniem krwi. Jeśli istnieje taka możliwość, należy wstrzymać się z przyjęciem leków do czasu pobrania krwi.

Czynniki, które mogą mieć wpływ na wynik badania cholesterolu HDL?

Posiłki maja niewielki wpływ na wynik badania, jednakże ze względu na częste wykonywanie tego badania z innymi składowymi lipidogramu, krew należy pobierać rano po 12-godzinnej przerwie w przyjmowaniu posiłków.

Leki: tabletki antykoncepcyjne, estrogenowa terapia zastępcza, leki przeciwdrgawkowe.

Ostra infekcja: stężenie cholesterolu HDL zmniejsza się w jej okresie.

Przewlekły stan zapalny, np. RZS: stężenie cholesterolu HDL jest zmniejszone.

Wysiłek fizyczny (regularny): wzrost poziomu cholesterolu HDL.

Praca zmianowa: podniesienie poziomu cholesterolu HDL.

Normy i interpretacja wyników badania cholesterolu HDL

Normy cholesterolu HDL:

u mężczyzn prawidłowy poziom cholesterolu HDL powinien wynosić co najmniej 40 mg/dl,
u kobiet poziom cholesterolu HDL powinien wynosić co najmniej 50 mg/dl.

Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.

Hiper-HDL-cholesterolemia (uwarunkowana genetycznie) występuje, gdy stężenie cholesterolu HDL osiąga wartości powyżej 70 mg/dl u mężczyzn i powyżej 80 mg/dl u kobiet. Takie hipercholesterolemie rodzinne nie są niebezpieczne. Wystarczy je monitorować. W populacji ogólnej stężenie cholesterolu HDL równe lub większe niż 60 mg/dl stanowi czynnik kardioprotekcyjny.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy wyników badania cholesterolu HDL

U osób z wysoką i regularną aktywnością fizyczną ↑
U osób stosujących niektóre leki regulujące gospodarkę lipidową ↑
Zespół nerczycowy ↓
Hipertriglicerydemia ↓
Palenie tytoniu ↓
Źle zbilansowana dieta (duże ilości tłuszczów nasyconych, duże ilości alkoholu) ↓
Nadciśnienie tętnicze ↓
Mała aktywność fizyczna ↓
Otyłość ↓
Cukrzyca ↓
Przewlekła choroba nerek ↓

Powiązane badania – co jeszcze warto zbadać?

Sprawdź, jakie badania warto wykonać razem z badaniem poziomu cholesterolu HDL!

Artykuły powiązane z badaniem

Lipidogram – proste badanie o dużym znaczeniu

Aby pośpiech związany z dotarciem do laboratorium nie wpłynął na wyniki badań, zachęcamy do skorzystania z pobrania krwi lub wymazu w domu za pomocą aplikacji Home Lab.