Agata Budzyń
Biotechnolog i dietetyk ze specjalnością dietetyka w chorobach wewnętrznych i metabolicznych. Pasjonatka zdrowego stylu życia i holistycznego podejścia do zdrowia.
Data publikacji
7/29/2025
Ferrytyna to białko magazynujące żelazo w organizmie. Stanowi swoisty „magazyn” – wiąże i przechowuje żelazo w formie nieaktywnej, zabezpieczając organizm przed jego niedoborem lub toksycznym nadmiarem. Największe ilości ferrytyny znajdują się w wątrobie, śledzionie, szpiku kostnym i mięśniach, jednak niewielka ilość krąży również we krwi – i to właśnie ten poziom oznaczany jest laboratoryjnie.
Poziom ferrytyny w surowicy odzwierciedla zapasy żelaza w organizmie, dlatego jest kluczowym parametrem w diagnostyce niedoboru żelaza, anemii z niedoboru żelaza, ale także przewlekłych stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych czy nowotworów. Ferrytyna to nie tylko magazyn żelaza – jest również tzw. białkiem ostrej fazy, co oznacza, że jej poziom może wzrastać w odpowiedzi na stan zapalny, infekcję czy uraz, niezależnie od rzeczywistego poziomu żelaza w organizmie. Z tego powodu wynik ferrytyny zawsze powinien być interpretowany w kontekście innych badań laboratoryjnych oraz stanu klinicznego pacjenta.
Zbyt niski poziom ferrytyny najczęściej wskazuje na niedobór żelaza, nawet zanim pojawią się zmiany w morfologii krwi (np. obniżenie hemoglobiny). Z tego powodu ferrytyna jest najczulszym wskaźnikiem niedoboru żelaza i może pomóc wykryć problem na bardzo wczesnym etapie – zanim dojdzie do rozwinięcia się pełnoobjawowej anemii z niedoboru żelaza. Wczesne wykrycie i uzupełnienie żelaza może zapobiec spadkowi wydolności fizycznej, przewlekłemu zmęczeniu, zaburzeniom koncentracji i osłabieniu odporności.
Z kolei wysoki poziom ferrytyny może być sygnałem przewlekłego stanu zapalnego, zakażenia, a także czynnościowym niedoborem żelaza w przypadku chorób przewlekłych lub nadmiarem żelaza w organizmie. Ferrytyna może być podwyższona w hemosyderozie lub hemochromatozie – chorobie związanej z nadmiernym wchłanianiem i odkładaniem się żelaza w narządach. Wzrost stężenia ferrytyny może być również obserwowany w przypadku chorób wątroby, cytolizy (rozpadu) komórek wątroby, alkoholizmu, chorób metabolicznych czy nowotworowych.
Przy podejrzeniu niedoboru żelaza – niezależnie od poziomu hemoglobiny
W trakcie leczenia suplementami żelaza – w celu oceny skuteczności terapii (zwykle co 2–3 miesiące)
Profilaktycznie – raz na 1–2 lata, szczególnie u kobiet miesiączkujących i osób na dietach roślinnych
W chorobach przewlekłych lub autoimmunologicznych – według zaleceń lekarza
Jak często badać ferrytynę?
Przy podejrzeniu niedoboru żelaza lub anemii – ferrytynę warto oznaczyć już przy pierwszych objawach, takich jak przewlekłe zmęczenie, bladość skóry, duszność czy wypadanie włosów.
W trakcie suplementacji żelaza – kontrolę poziomu ferrytyny wykonuje się zazwyczaj co 2–3 miesiące, aby ocenić skuteczność leczenia i uzupełnienie zapasów.
Profilaktycznie u kobiet miesiączkujących, wegetarian, wegan i osób z chorobami przewodu pokarmowego – badanie ferrytyny warto wykonywać co 1–2 lata, nawet przy prawidłowej morfologii.
U osób z chorobami przewlekłymi i autoimmunologicznymi (np. Hashimoto, RZS, SLE) – ferrytynę warto monitorować okresowo, ponieważ jej poziom może być zaburzony przez przewlekły stan zapalny.
Przy podejrzeniu hemochromatozy (nadmiaru żelaza) – ferrytynę oznacza się cyklicznie, często razem z transferyną i wysyceniem transferryny.
Warto pamiętać, że ferrytyna powinna być interpretowana razem z CRP lub OB, ponieważ jako białko ostrej fazy może być fałszywie zawyżona w przebiegu infekcji lub stanu zapalnego.
• Badanie wykonuje się na czczo (minimum 8 godzin bez jedzenia, można pić wodę)
• Najlepiej wykonać badanie w godzinach porannych
• Unikać intensywnego wysiłku fizycznego w dniu poprzedzającym badanie
• Jeśli przyjmujesz suplementy żelaza – odstaw je minimum 24–48 godzin przed badaniem (zgodnie z zaleceniami lekarza)
• W przypadku ostrych infekcji (np. przeziębienie) wynik może być fałszywie zawyżony
Orientacyjnie wartości prawidłowe wynoszą:
Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.
Czy wiesz, że...
Ferrytyna jest białkiem ostrej fazy – jej poziom wzrasta w stanach zapalnych, dlatego przy jednoczesnym niedoborze żelaza i stanie zapalnym ferrytyna może dawać fałszywie prawidłowy lub podwyższony wynik.
Dlatego najlepiej interpretować wynik ferrytyny razem z CRP lub OB – jeśli są podwyższone, ferrytyna może być zawyżona.
Optymalny poziom ferrytyny przy suplementacji żelaza to ok. 70–100 ng/ml – wtedy uznaje się, że zapasy żelaza są wystarczające.
Nawet przy prawidłowej morfologii krwi można mieć znacznie obniżony poziom ferrytyny i objawy niedoboru żelaza.
Niski poziom ferrytyny może wpływać na nastrój, koncentrację, pracę tarczycy, a nawet płodność.
Nasze kanały dostępu socialmedia
