Radiologia jest działem medycyny, znanym również jako diagnostyka obrazowa, która obejmuje radiologię diagnostyczną i interwencyjną. Jest to seria wyjątkowych testów, ponieważ pozwalają lekarzom zajrzeć do wnętrza ciała. W celu uzyskania tego widoku wykorzystuje się energię promieniowania, która umożliwia wykonanie szeregu badań obrazowych w tym prześwietlenie rentgenowskie, MRI, USG, tomografię komputerową i skan PET.

Kto wykonuje i analizuje badanie?

Nad wykonaniem badania czuwa technik radiolog, który pomaga w całym procesie badania, ponieważ używa i zarządza maszynami w trakcie tworzenia obrazu. Osobą, którą czuwa nad całym procesem, przygląda się wynikowi obrazowania, analizuje obrazy i wspiera ustalenie diagnozy jest radiolog. Zazwyczaj jest nim lekarz medycyny z wysoce specjalistycznym szkoleniem skoncentrowanym na interpretacji obrazowania medycznego. Podczas badania w wielu przypadkach nie zobaczysz bezpośrednio radiologa twarzą w twarz. Możesz jednak być spokojny, ponieważ Ci lekarze mają ogromną wiedzę i doświadczenie, które pomogą Tobie i Twojemu lekarzowi w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących Twojej opieki zdrowotnej.

Jakie badania są możliwe przy użyciu radiologii?

Radiologia wykorzystywana jest do ustalenia diagnozy w zakresie wielu schorzeń. Badania obrazowe obejmują:

• Radiogramy: zdjęcia rentgenowskie do obejrzenia kości, klatki piersiowej lub brzucha
• TK (tomografia komputerowa lub CT, ang. Computed Tomography) rejestruje wiele kątów promieniowania rentgenowskiego pacjenta za pomocą specjalnej maszyny, a następnie tworzy obrazy przetworzone komputerowo.
• Mammogramy: do których wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie w celu badania tkanki piersi.
• MRI (obrazowanie rezonansem magnetycznym): MRI wykorzystuje pola magnetyczne i fale radiowe z przetwarzaniem komputerowym do tworzenia obrazów.
• Ultradźwięki USG: Metoda ta wykorzystuje zjawisko rozchodzenia się, rozpraszania oraz odbicia fali ultradźwiękowej do tworzenia ruchomych obrazów wyświetlanych na monitorze, powszechnie stosowanych do badania: jamy brzusznej, tkanek miękkich, dróg moczowych, układu kostno-szkieletowego, a także naczyń krwionośnych metodą Dopplera.
• Fluoroskopia: zdjęcia rentgenowskie, które tworzą ruchome obrazy ciała w czasie rzeczywistym. Obrazowanie to ma kluczowe znaczenie dla wielu zabiegów, zwłaszcza dotyczących przewodu pokarmowego.
• Medycyna nuklearna: są to krótko działające substancje radioaktywne, które wytwarzają światło z procesów zachodzących w organizmie. Kamera zbiera światło, aby komputer mógł je przetworzyć i wywołać obraz.

Przeciwskazania do badań z podaniem kontrastu

W przypadku niektórych badań niezbędne jest podanie środka kontrastowego, zawierającego jod.

Przeciwwskazaniem do ich wykonania jest:

• alergia,
• uczulenie na środek cieniujący,
• upośledzona czynność nerek lub wątroby,
• niewydolność układu krążenia,
• ostra i przewlekła niewydolność układu oddechowego np. astma, rozedma płuc
• nieleczone nadciśnienie tętnicze,
• nadczynność tarczycy,
• cukrzyca,
• ciąża i karmienie piersią
• anemia sierpowata
• jaskra
• guz chromochłonny
• paraproteinemia (szpiczak mnogi, makroglobulinemia Waldenströma)
• odwodnienie znacznego stopnia
• drgawki o etiologii mózgowej
• ostry krwotok śródmózgowy

Ostateczną decyzję o wykonaniu badania z podaniem kontrastu podejmuje lekarz.

Na co zwrócić uwagę przed wykonaniem tomografii i rezonansu magnetycznego z kontrastem?

Aby poprawić percepcję obrazu podczas badania TK czy MRI, pacjentowi podaje się kontrast. Jest to substancja chemiczna, np. oparte na gadolinie, która czasowo kumuluje się w tkankach i pobudza ich zdolność do emisji fal radiowych. Przed przystąpieniem do tomografii lub rezonansu magnetycznego z kontrastem warto oznaczyć poziom kreatyniny.

Kreatynina jest organicznym związkiem chemicznym, który powstaje w organizmie człowieka w wyniku przemiany materii. Występuję we krwi i w moczu. Oznaczenie jej stężenia wykonuje się w celu sprawdzenia czynności nerek, ale również przed wykonaniem tomografii i rezonansu z użyciem kontrastu. Środki kontrastowe podane do organizmu umożliwiają uzyskanie lepszej widoczności obrazowanych struktur. Zbyt wysokie stężenie kreatyniny we krwi może sugerować nieprawidłowe funkcjonowanie oraz problem z filtrowaniem w nerkach. To z kolei wyklucza wykonanie badania z użyciem kontrastu ponieważ usunięcie jego z organizmu byłoby ciężkie czy też niemożliwe.

Od wynalezienia promieniowania rentgenowskiego minęło już 126 lat. Dzięki nim możliwe było rozwinięcie radiologii do obrazowania ludzkich struktur i stawiania szybkich i poprawnych diagnoz. W chwili obecnej rozwinięta technologia informacyjna w radiologii umożliwia bezproblemową integrację danych na poziomie pacjenta, planowania badania, rozliczania, przechowywania i przesyłania danych z obrazowania do lekarza. Mobilne aplikacje medyczne wpływają nie tylko na przepływ pracy i jej wydajność, ale także na jakość opieki nad pacjentem.

*Literatura dostępna u autora