TSH - normy, badania i interpretacja wyników

Co to jest TSH?

Hormon tyreotropowy (TSH) jest to przysadkowy hormon stymulujący syntezę hormonów tarczycy. Jego wydzielanie zależy od wrażliwego mechanizmu kontroli zwrotnej sprawowanej przez hormony tarczycy: niewielki wzrost ich stężenia hamuje wydzielanie TSH, a niewielki spadek ich stężenia to wydzielanie pobudza. Oznaczanie TSH metodami ultraczułymi jest kluczowym badaniem w diagnostyce zaburzeń tarczycy.

Wydzielany przez przysadkę TSH jest głównym czynnikiem kontrolującym wzrost komórek oraz syntezę i uwalnianie hormonów tarczycy.
Zmiany stężenia TSH są najczulszym wskaźnikiem wahań wydzielania hormonów tarczycy.
W I trymestrze ciąży dochodzi do obniżenia stężenia TSH (czasami < 0,2 mjm./ml) na skutek tyreotropowego działania choriogonadotropiny kosmówkowej (HCG).

Kto powinien wykonać badanie?

Każdy, kto chce zadbać o swoje zdrowie (raz w roku),
Osoby, które mają lub miały w rodzinie przypadki chorób tarczycy,
Pacjenci z chorobami tarczycy,
Osoby z nadwagą i otyłością,
Osoby, które w krótkim czasie zmniejszyły masę ciała mimo prawidłowego apetytu,
Osoby, które zaobserwowały u siebie zaparcia, spowolnienie, obrzęki, zwiększenie masy ciała, osłabienie, zmiany skórne, rozdwajanie się paznokci i włosów, cierpiące na częste uczucie zimna,
Osoby, które zaobserwowały u siebie uderzenia gorąca, nadmierną potliwość,
Osoby cierpiące na częste biegunki,
Osoby z zaburzeniami pracy serca,
Pary planujące ciążę,
Kobiety w ciąży,
Kobiety, które wielokrotnie poroniły,
Kobiety nieregularnie miesiączkujące,
Osoby cierpiące na depresję,
Osoby, które zaobserwowały u siebie niepokój, pobudzenie, podenerwowanie,
Osoby, które zaobserwowały u siebie wytrzeszcz oczu,
Osoby z obniżonym libido,
Osoby z problemami z zaśnięciem,
Osoby z niskim lub wysokim ciśnieniem tętniczym,
Osoby z chrypką.

Sprawdź jak łatwe i komfortowe może być pobranie w domu!

Google 2.png

Kiedy i jak często wykonywać badanie TSH?

Badanie TSH należy wykonać raz na 3 lata w ramach badań profilaktycznych.

American Association of Clinical Endocrinologists zaleca, aby każdy pacjent z depresją przeprowadzał regularne badania tarczycy ze względu na częste współistnienie tego zaburzenia psychicznego z problemami hormonalnymi.

Ministerstwo Zdrowia rekomenduje, aby każda kobieta w ciąży przynajmniej raz, na początku ciąży, wykonała pomiar TSH.

Polskie Towarzystwo Endokrynologiczne zaleca przeprowadzać rutynowe badania TSH przy planowaniu ciąży przez obojga rodziców, ponieważ nieprawidłowe wartości TSH mogą powodować niepłodność — zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.

Sprawdzenie poziomu TSH należy wykonać po 6-8 tygodniach od zmiany dawki leku.

Jak się przygotować do badania TSH?

Przed pobraniem krwi:

• Pobranie krwi najlepiej wykonać w godzinach porannych (od 7 do 10 rano), na czczo (12 godzin od ostatniego posiłku), po nocnym odpoczynku oraz bez palenia papierosów. U niemowląt i małych dzieci dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku przed pobraniem, o ile lekarz nie zalecił inaczej.

• Nie należy wykonywać wcześniej wysiłku fizycznego, a przed pobraniem krwi odpocząć kilka minut.

• Pacjent powinien powstrzymać się od picia kawy, herbaty oraz napojów słodzonych przez co najmniej 12 godzin przed pobraniem krwi. Przed badaniem wskazane jest wypicie szklanki wody.

• 2-3 dni przed badaniem nie spożywać alkoholu, unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, nie spożywać obfitych posiłków.

• Jeśli pacjent przyjmuje jakieś leki, należy zgłosić to przed pobraniem krwi. Jeśli istnieje taka możliwość, należy wstrzymać się z przyjęciem leków do czasu pobrania krwi.

• Wykonać pobranie krwi przed przyjęciem leków z hormonem tyreotropowym.

• Suplementy zawierające biotynę należy odstawić minimum 7 dni przed badaniem.

Czynniki, które mogą mieć wpływ na wynik badania TSH?

Pora badania: zaleca się wykonanie testu między 7:00 a 10:00 rano, gdyż stężenie TSH może podlegać naturalnym zmianom w ciągu doby.

Wysiłek fizyczny: zaleca się odpoczywać około 30-40 minut przed pobraniem krwi.

Leki: sterydowe, przeciwdepresyjne, glikokortykoidy obniżają poziom TSH, metoklopramid przejściowo obniża poziom TSH.

Ostra infekcja: stężenie TSH wzrasta w jej okresie i podczas rekonwalescencji.

Normy i interpretacja wyników badania TSH

do 6 dni - 0,700-15,200 μIU/ml,
6 dni - 3 mies - 0,720-11,000 μIU/ml,
3 - 12 miesięcy - 0,730-8,350 μIU/ml,
1 - 6 lat - 0,700-5,970 μIU/ml,
6 - 11 lat - 0,600-4,840 μIU/ml,
11 - 20 lat - 0,510-4,300 μIU/ml,
powyżej 20 lat - 0,270-4,200 μIU/ml.

Wartości referencyjne dla TSH w ciąży wynoszą:

I trymestr - 0,01 – 2,32 μIU/ml,

II trymestr - 0,1 – 2,35 μIU/ml,

III trymestr - 0,1 – 2,65 μIU/ml.

Wysokie stężenie TSH sugeruje niedoczynności tarczycy.

Niskie stężenie TSH sugeruje nadczynność tarczycy.

Niedoczynność subkliniczna:

TSH < 10 mIU/l, fT3 i fT4 N

Niedoczynność tarczycy:

TSH > 10 mIU/l, fT3 i fT4 ↓

Nadczynność tarczycy:

TSH < 0,27 mIU/l, fT3 i fT4 ↑

Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy wyników badania TSH

Ciąża ↓
Przyjmowanie leków sterydowych, przeciwdepresyjnych ↓
Stany niedoborów żywieniowych ↓
Ciężkie choroby ostre i przewlekłe ↓
Okres zdrowienia po infekcji (do 12 mlU/l) ↑
Chirurgiczne uszkodzenie tarczycy ↑
Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (Hashimoto) ↑
Stan po leczeniu jodem radioaktywnym ↑
Napromieniowanie okolic szyi ↑
Znaczny niedobór jodu w środowisku ↑
Przewlekła ekspozycja na substancje wolotwórcze (goitrogeny, tiocyjanki itp.) ↑
Wrodzona niedoczynność tarczycy ↑
Uszkodzenie przysadki ↑
Choroba Gravesa i Basedowa (choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów) ↓
Guzki tarczycy (wole guzkowe nadczynne [toksyczne], guz autonomiczny tarczycy) ↓
Podostre zapalenie tarczycy (choroba związana z przebytą wcześniej infekcją wirusową) ↓
Poporodowe zapalenie tarczycy ↓
Ostre zespoły psychiatryczne ↓
Choroby podwzgórza i przysadki (wtórna i trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy) ↓
Podeszły wiek ↓
Marskość wątroby ↑
Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy ↑
Choroby psychiczne ↑
Zespoły oporności na hormony tarczycy ↑
Fizjologicznie u noworodków bezpośrednio po urodzeniu ↑

Czy wiesz, że...

Oznaczanie TSH jest stosowane w badaniach przesiewowych noworodków w 2.-3. dniu życia w celu wykrycia wrodzonej niedoczynności tarczycy (pobranie kropli krwi z pięty na krążek bibuły). Badania te mają ogromne znaczenie, gdyż niezastosowanie wczesnego leczenia powoduje rozwój upośledzenia umysłowego i zahamowanie wzrastania.

Powiązane badania – co jeszcze warto zbadać?

fT3
fT4
anty-TPO
anty-TG
TRAB
Prolaktyna

Sprawdź, jakie badania warto wykonać razem z badaniem poziomu TSH!

Artykuły powiązane z badaniem

Diagnostyka chorób tarczycy

Badania laboratoryjne w ciąży

Aby pośpiech związany z dotarciem do laboratorium nie wpłynął na wyniki badań, zachęcamy do skorzystania z pobrania krwi lub wymazu w domu za pomocą aplikacji Home Lab.