Joanna Lewandowska-Bieniek
Dietetyk, diagnosta laboratoryjny i fitoterapeuta w jednym! Jej pasją jest szeroko pojęte zdrowie, które wspiera dietą oraz ziołami.
Data publikacji
6/27/2025
Badanie TRAb (ang. Thyrotropin Receptor Antibodies) polega na oznaczeniu przeciwciał przeciwko receptorowi TSH (receptorowi tyreotropinowemu), które odgrywają kluczową rolę w patogenezie choroby Gravesa-Basedowa – autoimmunologicznej nadczynności tarczycy. Przeciwciała te mogą mieć różne działanie: stymulujące (najczęstsze i najbardziej charakterystyczne dla Gravesa), blokujące lub neutralne. Przeciwciała stymulujące TRAb wiążą się z receptorem TSH i „udają” działanie hormonu przysadki, prowadząc do niekontrolowanego wydzielania hormonów tarczycy (T3 i T4), co skutkuje nadczynnością.
Badanie TRAb wykonuje się przede wszystkim w diagnostyce choroby Gravesa-Basedowa – zwłaszcza gdy objawy są niejednoznaczne, a także w różnicowaniu przyczyn nadczynności tarczycy (np. odróżnienie Gravesa od zapalenia tarczycy). Oznaczenie TRAb jest także istotne u kobiet w ciąży, które aktualnie chorują lub chorowały na Gravesa, ponieważ przeciwciała te mogą przechodzić przez łożysko i powodować przejściową nadczynność tarczycy u płodu lub noworodka. U osób leczonych z powodu Gravesa badanie TRAb pozwala też ocenić ryzyko nawrotu choroby po zakończeniu terapii.
Wynik dodatni świadczy o obecności przeciwciał, a jego wysokość może korelować z aktywnością choroby. Badanie to ma duże znaczenie kliniczne, ale jego interpretacja zawsze powinna być przeprowadzona w połączeniu z wynikami innych badań tarczycy (TSH, FT3, FT4) i obrazem klinicznym pacjenta.
Przy pierwszym rozpoznaniu nadczynności tarczycy, gdy podejrzewana jest choroba Gravesa-Basedowa.
W różnicowaniu przyczyn nadczynności – np. czy to Graves, czy poporodowe lub podostre zapalenie tarczycy.
U kobiet w ciąży z aktualną lub przebytą chorobą Gravesa – badanie wykonuje się zwykle w I trymestrze i ponownie w III trymestrze, jeśli poziom TRAb był wcześniej podwyższony.
Przed planowaną ciążą, jeśli kobieta miała wcześniej Gravesa.
U pacjentów leczonych na chorobę Gravesa-Basedowa – do oceny skuteczności leczenia i ryzyka nawrotu.
U noworodków matek z wysokim poziomem TRAb w ciąży – w celu wykrycia nadczynności tarczycy u dziecka.
Jak często badać TRAb?
W przebiegu leczenia Gravesa: co kilka miesięcy (np. co 6–12 miesięcy), szczególnie przy rozważaniu odstawienia leku przeciwtarczycowego.
W ciąży:
I trymestr – obowiązkowo
III trymestr – jeśli TRAb było dodatnie wcześniej
Badania nie wykonuje się rutynowo u osób zdrowych czy przy typowej niedoczynności tarczycy.
Przed pobraniem krwi:
• Pacjent nie musi być na czczo, badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłku.
• Jeśli pacjent bierze lewotyroksynę (Euthyrox, Letrox) – może ją przyjąć jak zwykle rano.
• Nie ma znaczenia faza cyklu menstruacyjnego - kobiety mogą wykonywać badanie w dowolnym dniu cyklu.
• Suplementy zawierające biotynę należy odstawić minimum 7 dni przed badaniem.
Leki: preparaty zawierające biotynę, metimazol, tiamazol, kortykosteroidy.
Orientacyjnie wartości prawidłowe wynoszą:
TRAb < 1,75 IU/l – wynik ujemny (prawidłowy)
TRAb ≥ 1,75 IU/l – wynik dodatni (nieprawidłowy)
Sam wynik TRAb nie wystarcza do rozpoznania – należy go oceniać razem z TSH, FT3, FT4, objawami klinicznymi i ewentualnie USG tarczycy.
Wysokie TRAb mogą się utrzymywać po leczeniu, mimo że pacjent ma prawidłowe hormony.
Zbyt wczesne wykonanie badania po terapii jodem lub w czasie ciąży może nie odzwierciedlać rzeczywistej aktywności przeciwciał.
Normy mogą różnić się między laboratoriami i są zależne od metody analizy próbki.
Czy wiesz, że...
TRAb to przeciwciała, które działają jak TSH – pobudzają tarczycę do produkcji hormonów, mimo że organizm ich nie potrzebuje. To jak biologiczny „podszywacz”.
Ich obecność wiąże się z rozwojem oftalmopatii Gravesa – charakterystycznego wytrzeszczu oczu. Niektóre typy TRAb mogą stymulować komórki za gałką oczną.
To jedne z nielicznych przeciwciał autoimmunologicznych, które mogą aktywnie wpływać na płód – mogą powodować nadczynność tarczycy u noworodka.
Nie wszystkie przeciwciała przeciwko receptorowi TSH są takie same: mogą być stymulujące, blokujące lub neutralne. Większość badań wykrywa ogólny poziom, ale są testy mierzące tylko te stymulujące (TSI).
Wysoki poziom TRAb to bardzo silny wskaźnik choroby Gravesa-Basedowa – dużo bardziej swoisty niż np. anty-TPO w chorobie Hashimoto.
Sprawdź, jakie badania warto wykonać razem z badaniem poziomu TRAb!
Rak tarczycy - objawy, diagnostyka i leczenie
Nasze kanały dostępu socialmedia
